Thang máy có hố pit và thang máy không có hố pit

TẠI SAO THANG MÁY CẦN CÓ HỐ PIT – VÀ NẾU KHÔNG CÓ THÌ SAO?

Trong cấu tạo tổng thể của một chiếc thang máy, hố pit (hay còn gọi là hố thang dưới) là phần thường bị “ẩn” khỏi tầm mắt nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Đây chính là phần đáy của giếng thang, nằm bên dưới sàn tầng thấp nhất mà thang máy phục vụ. Tuy ít được chú ý, nhưng hố pit chính là nền tảng đảm bảo cho an toàn, ổn định và độ bền của toàn bộ hệ thống thang máy.

1. Hố pit là gì?

Hố pit là phần hạ thấp của giếng thang, có độ sâu trung bình từ 600mm đến 1500mm tùy loại thang. Nó được xây âm xuống nền nhà, thường có cốt thấp hơn sàn tầng 1. Trong hố pit sẽ đặt các bộ phận quan trọng như: giảm chấn (bộ phận chống va chạm khi thang rơi), cảm biến hành trình đáy, công tắc giới hạn, hệ thống thoát nước, khung đỡ cabin ở vị trí thấp nhất…
Nói cách khác, hố pit chính là “đệm an toàn” cho toàn bộ chuyển động đi xuống của cabin thang máy.

2. Chức năng của hố pit

Hố pit không chỉ là một khoảng trống kỹ thuật mà còn có những nhiệm vụ then chốt:
• Bảo đảm hành trình an toàn cho cabin: Khi cabin di chuyển đến tầng thấp nhất, cần có một khoảng không để bộ giảm chấn hoạt động, giúp hấp thu lực nếu cabin bị trượt hoặc đi quá hành trình.
• Bảo vệ người và thiết bị: Trong trường hợp sự cố như mất điện, tuột cáp, hay lỗi điều khiển, hố pit giúp tránh va chạm trực tiếp giữa cabin và nền nhà.
• Giúp kỹ thuật viên bảo trì an toàn: Khi bảo dưỡng, kỹ thuật viên cần có không gian để đứng và thao tác dưới đáy cabin – hố pit chính là khu vực này.
• Hỗ trợ lắp đặt các cảm biến và bộ giới hạn hành trình: Giúp thang dừng chính xác, tránh vượt tầng.
• Tăng độ êm và bền: Cabin không bị va đập cứng khi về tầng thấp nhất, làm tăng tuổi thọ cho thang máy.

3. Tại sao thang máy lại cần hố pit

 3.1. Để thang máy dừng đúng tầng và an toàn

Hố pit là khoảng trống phía dưới cùng của giếng thang, giúp cabin có không gian di chuyển xuống dưới một chút khi về tầng thấp nhất.
 Nhờ đó, sàn tầng thấp nhất và sàn cabin bằng nhau, giúp người ra vào an toàn, không bị bậc cao thấp.

3.2. Chứa giảm chấn (bộ phận giảm va chạm)

Trong hố pit có bộ giảm chấn (buffer) – thiết bị hấp thụ lực khi cabin hoặc đối trọng di chuyển quá giới hạn.
Nếu không có hố pit, khi sự cố xảy ra cabin có thể đập thẳng xuống đáy, gây hư hại nặng và nguy hiểm cho người bên trong.

3.3. Giúp bố trí hệ thống cơ khí, điện

Hố pit còn là nơi đặt:
• Cảm biến hành trình thấp nhất,
• Cáp điện, ống thoát nước, puly dẫn hướng,
• Một số thiết bị kỹ thuật khác của thang máy.

 Nhờ có không gian này, việc lắp đặt, bảo trì trở nên dễ dàng và gọn gàng hơn.

 3.4. Tăng độ êm khi vận hành

Hố pit giúp cabin có khoảng đệm khi dừng và khởi động, tránh rung giật hoặc tiếng ồn ở tầng thấp nhất.
 Điều này tăng cảm giác êm ái và tuổi thọ cho thiết bị.

4. Nếu không có hố pit thì sao?

Nhiều công trình nhỏ, nhà cải tạo hoặc tầng trệt bị giới hạn chiều sâu thường muốn bỏ qua hố pit để tiết kiệm chi phí hoặc tránh phá nền. Tuy nhiên, điều này dẫn đến hàng loạt hệ lụy:

• Giảm đáng kể độ an toàn: Cabin không có khoảng đệm khi đi xuống, nếu xảy ra sự cố, hành khách có thể bị va chạm mạnh khi cabin chạm đáy.
• Không đủ không gian cho giảm chấn: Hệ thống chống va đập không có chỗ để lắp đặt, làm thang không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.
• Khó bảo trì, sửa chữa: Không gian dưới cabin không đủ cho kỹ thuật viên thao tác, làm tăng rủi ro trong quá trình bảo dưỡng.
• Mất thẩm mỹ và bất tiện khi sử dụng: Nếu không có hố pit, sàn cabin phải cao hơn sàn tầng để tạo khoảng cho giảm chấn, khiến người dùng phải bước lên bậc khi ra vào thang – gây bất tiện và thiếu chuyên nghiệp.
• Không đạt tiêu chuẩn kiểm định an toàn: Theo quy định, hầu hết các loại thang máy dân dụng, tải khách, tải hàng… đều bắt buộc có hố pit đạt độ sâu nhất định. Nếu không, công trình sẽ không được cấp phép vận hành.

5. Giải pháp khi công trình không thể đào hố pit sâu

Trong thực tế, có nhiều công trình cải tạo hoặc nhà phố có tầng trệt đổ bê tông sẵn, không thể đào sâu nền. Với những trường hợp này, có thể áp dụng các giải pháp kỹ thuật thay thế như:
• Dùng thang máy không hố pit (mini pit): Một số dòng thang máy nhập khẩu hoặc thang máy gia đình có thể chỉ cần hố pit 100 – 200mm, nhờ công nghệ giảm chấn mỏng và khung máy đặc biệt.
• Xây bậc tam cấp hoặc sàn nâng: Tạo chênh lệch giữa sàn tầng và sàn cabin, giúp bù cho khoảng hố pit bị thiếu.
• Sử dụng thang thủy lực: Dòng thang thủy lực có thể không cần hố pit sâu, vì piston đỡ cabin từ dưới lên và dừng mềm mại hơn.
Tuy nhiên, dù là giải pháp thay thế, vẫn nên có hố pit tối thiểu để đảm bảo an toàn và tuổi thọ cho thang.

6. Các tiêu chuẩn kỹ thuật khi xây hố pit

Khi thiết kế và thi công hố pit, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
• Chiều sâu hố pit:
• Thang máy gia đình: 600 – 800mm
• Thang tải khách, tải hàng: 1000 – 1500mm
• Chống thấm đáy hố: Dùng lớp chống thấm và hệ thống thoát nước để tránh ẩm ướt, ngập nước gây chập điện.
• Làm sàn phẳng, cứng: Để đặt bộ giảm chấn và khung đỡ vững chắc.
• Bố trí đường điện, cáp, dây tiếp đất an toàn.
• Kiểm tra kích thước chuẩn: Hố pit lệch hoặc sai cốt sẽ khiến việc lắp đặt thang gặp khó khăn.

7. Lợi ích lâu dài khi có hố pit chuẩn

Một hố pit được xây đúng kỹ thuật mang lại:
• Thang máy vận hành êm, an toàn và ổn định.

• Tuổi thọ cao hơn, ít hư hỏng.
• Dễ kiểm định, dễ bảo trì.
• Tăng giá trị công trình.
• Tránh rủi ro khi vận hành, đặc biệt trong nhà ở có người già và trẻ nhỏ.

8. Kết luận

Hố pit tuy nhỏ, nhưng lại là phần “gốc rễ” của sự an toàn trong thang máy. Bỏ qua hố pit để tiết kiệm chi phí hoặc vì lý do kỹ thuật có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, từ giảm tuổi thọ thiết bị đến nguy hiểm cho người sử dụng.
Nếu công trình không thể đào sâu, vẫn cần có thiết kế hố pit tối thiểu hoặc giải pháp kỹ thuật tương đương.

Có thể nói, một chiếc thang máy an toàn bắt đầu từ một hố pit vững chắc. Đây chính là nền tảng cho sự an toàn, êm ái và bền bỉ trong suốt quá trình sử dụng.