Bảo trì thang máy - Bảo vệ mọi người

BẢO TRÌ VÀ AN TOÀN THANG MÁY – YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH CHẤT LƯỢNG VẬN HÀNH

Trong cuộc sống hiện đại, thang máy đã trở thành phương tiện vận chuyển không thể thiếu trong các tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại, bệnh viện hay nhà ở gia đình. Tuy nhiên, để thang máy hoạt động ổn định, êm ái và đặc biệt là đảm bảo an toàn cho người sử dụng, công tác bảo trì và kiểm tra định kỳ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Không ít tai nạn, sự cố đáng tiếc xảy ra đều bắt nguồn từ việc lơ là bảo dưỡng, sử dụng sai cách hoặc không tuân thủ quy trình kỹ thuật.

1. Tầm quan trọng của công tác bảo trì thang máy

Thang máy là thiết bị vận chuyển hoạt động liên tục với nhiều chi tiết cơ khí và điện tử phức tạp như động cơ, cáp tải, thắng cơ, hệ thống cảm biến, tủ điện điều khiển… Trải qua thời gian, các bộ phận này có thể bị hao mòn, bám bụi, giảm độ chính xác hoặc trục trặc nhỏ. Nếu không được kiểm tra và xử lý kịp thời, chúng có thể dẫn đến những hư hỏng lớn, gây nguy hiểm cho người sử dụng.

Bảo trì định kỳ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị, giảm chi phí sửa chữa lớn, đồng thời phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như rung lắc, tiếng ồn, tốc độ chậm, cửa mở không đều… Một chiếc thang máy được bảo trì thường xuyên không chỉ vận hành ổn định hơn mà còn mang lại cảm giác an tâm và thoải mái cho mọi người khi sử dụng.

2. Chu kỳ bảo trì tiêu chuẩn

Theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, thang máy phải được bảo trì định kỳ hàng tháng, và kiểm định an toàn kỹ thuật tối thiểu 1 lần/năm. Đối với thang máy sử dụng với tần suất cao như trong chung cư, khách sạn, bệnh viện, chu kỳ bảo dưỡng có thể rút ngắn xuống 15 ngày/lần. Với lịch bảo trì của công ty thang máy Anh Khang sẽ đều đặn 2 tháng bảo trì 1 lần 6 lần/1 năm.

Trong mỗi đợt bảo trì, kỹ thuật viên sẽ tiến hành kiểm tra toàn bộ các hạng mục:
• Kiểm tra hệ thống thắng cơ để đảm bảo khả năng hãm an toàn khi thang gặp sự cố.
• Kiểm tra cáp tải về độ căng, độ mòn, dấu hiệu rỉ sét.
• Bôi trơn ray dẫn hướng, puly, ổ bi nhằm giảm ma sát và tiếng ồn.
• Vệ sinh cabin, cửa tầng, đèn chiếu sáng, quạt thông gió.

• Kiểm tra tủ điện điều khiển, cảm biến tầng, mạch an toàn, nguồn điện.
• Thử nghiệm hệ thống cứu hộ tự động (ARD) để đảm bảo hoạt động tốt khi mất điện.
• Đánh giá tốc độ và độ cân bằng khi dừng tầng.

Tất cả các thông số sau khi kiểm tra cần được ghi chép vào sổ bảo trì, lưu trữ làm cơ sở cho lần kiểm định tiếp theo.

3. Những rủi ro khi bỏ qua bảo trì

Nhiều người dùng, đặc biệt là trong hộ gia đình, thường chủ quan cho rằng thang máy hoạt động bình thường thì không cần bảo dưỡng. Thực tế, đó là sai lầm nguy hiểm. Một số sự cố thường gặp do thiếu bảo trì gồm:
• Cửa tầng mở không khớp, gây kẹt người.
• Thang dừng lệch tầng, tiềm ẩn nguy cơ vấp ngã.
• Hệ thống thắng cơ không hoạt động kịp thời khi thang rơi tự do.
• Cáp tải bị mòn, đứt, hoặc puly bị lệch dẫn đến rung lắc mạnh.
• Mất điện đột ngột nhưng hệ thống cứu hộ không hoạt động.

Những sự cố này không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn đe dọa tính mạng con người. Vì vậy, việc đầu tư cho bảo trì là khoản đầu tư bắt buộc và cần thiết, chứ không phải chi phí phát sinh vô ích.

4. Các yếu tố đảm bảo an toàn khi sử dụng thang máy

Ngoài bảo trì, người sử dụng cũng cần nắm vững một số quy tắc an toàn cơ bản:
• Không chen lấn, xô đẩy khi thang đến.
• Không cố mở cửa thang khi thang đang di chuyển.
• Khi mất điện, hãy bình tĩnh nhấn nút “ALARM” hoặc gọi cứu hộ, không tự cạy cửa.
• Không để trẻ em đi thang máy một mình.
• Không vận chuyển hàng quá tải trọng cho phép.
• Khi có sự cố bất thường (rung mạnh, kẹt cửa, phát ra tiếng lạ), ngừng sử dụng ngay và gọi đơn vị bảo trì.

Những hành động nhỏ nhưng có thể ngăn chặn nhiều tai nạn nghiêm trọng nếu mọi người tuân thủ nghiêm túc.

5. Lựa chọn đơn vị bảo trì uy tín

Một yếu tố quan trọng không kém là chọn đúng đơn vị bảo trì chuyên nghiệp. Đơn vị uy tín phải có đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên được đào tạo bài bản, có chứng chỉ hành nghề, và sử dụng linh kiện chính hãng. Quy trình bảo dưỡng cần rõ ràng, có biên bản bàn giao sau mỗi lần thực hiện.

Nên ưu tiên các công ty có dịch vụ trực 24/7, sẵn sàng hỗ trợ khi thang gặp sự cố ngoài giờ hành chính. Ngoài ra, việc ký hợp đồng bảo trì dài hạn với nhà cung cấp giúp chủ đầu tư tiết kiệm chi phí và đảm bảo chất lượng ổn định.

6. Kiểm định an toàn định kỳ – bước không thể bỏ qua

Bên cạnh bảo trì hàng tháng, việc kiểm định kỹ thuật an toàn là yêu cầu bắt buộc đối với mọi thang máy đang sử dụng. Đơn vị kiểm định (thường là cơ quan chuyên ngành của nhà nước) sẽ đánh giá toàn diện tình trạng hoạt động, độ an toàn của hệ thống điện, cơ khí, tín hiệu và hệ thống cứu hộ.

Sau khi kiểm định đạt yêu cầu, thang máy mới được cấp phép tiếp tục hoạt động. Nếu không đạt, chủ đầu tư buộc phải khắc phục lỗi kỹ thuật và kiểm định lại. Đây là hàng rào bảo vệ cuối cùng để đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

7. Kết luận

Bảo trì và an toàn thang máy là hai yếu tố song hành không thể tách rời. Một chiếc thang máy dù mới, hiện đại đến đâu cũng sẽ dần xuống cấp nếu thiếu sự quan tâm đúng mức. Thực hiện bảo trì định kỳ không chỉ giúp thang hoạt động trơn tru, tiết kiệm điện năng mà quan trọng hơn, bảo vệ tính mạng và tài sản của con người.

Trong kỷ nguyên đô thị hóa nhanh chóng, khi thang máy trở thành “mạch giao thông thẳng đứng” trong mọi công trình, việc xây dựng văn hóa sử dụng an toàn và duy trì bảo dưỡng chuyên nghiệp chính là trách nhiệm của mỗi chủ đầu tư, mỗi người sử dụng. Hãy nhớ rằng, một phút chủ quan có thể đổi lấy hậu quả khôn lường, nhưng chỉ cần một hành động đúng – bảo trì thường xuyên – là bạn đã bảo vệ hàng trăm con người mỗi ngày.