Bảo vệ thang máy khi nước lũ tràn vào nhà

 Khi nhà bị ngập nước, phải làm gì để bảo vệ thang máy?

Thang máy là thiết bị điện – điện tử phức tạp, hoạt động dựa trên các hệ thống tủ điều khiển, bo mạch, biến tần, cảm biến, dây điện, motor và các thiết bị an toàn. Chính vì vậy, nước lũ hoặc ngập úng là “kẻ thù nguy hiểm” có thể gây chập cháy, hư hỏng nặng và mất an toàn điện nếu không xử lý kịp thời.

Để bảo vệ thang máy khi có nước lũ tràn vào nhà, bạn cần thực hiện nhanh chóng, đúng quy trình theo hướng dẫn dưới đây:

1. Ngắt ngay toàn bộ nguồn điện cấp cho thang máy

• Việc đầu tiên và quan trọng nhất là ngắt điện tổng của thang máy bằng cách hạ aptomat (CB) tại tủ điện riêng của thang.
• Nếu nước đang dâng nhanh và chưa ngập đến khu vực tủ điện, hãy ngắt nguồn càng sớm càng tốt để tránh nước làm chập bo mạch, biến tần hoặc cháy dây điện.
• Tuyệt đối không vận hành thang máy khi nước đã tràn vào giếng thang hoặc phòng máy.

2. Đưa cabin về tầng cao nhất có thể

• Nếu còn thời gian trước khi nước dâng cao, di chuyển cabin về tầng trên cùng rồi tắt nguồn điện.
• Việc này giúp bảo vệ cabin và các thiết bị bên trong không bị ngâm nước.
• Khi cabin nằm ở tầng cao, phần hố pít (tầng thấp nhất của giếng thang) có thể ngập mà không ảnh hưởng trực tiếp đến sàn cabin.

3. Tuyệt đối không sử dụng thang máy trong thời gian ngập nước

• Dù nước chỉ ngập nhẹ ở tầng trệt, tuyệt đối không cho người đi thang máy.
• Bởi lẽ, hệ thống cảm biến cửa, khóa tầng, và dây tín hiệu có thể ẩm nước, chập điện gây kẹt thang hoặc điện giật.
• Hãy dán cảnh báo tạm ngừng sử dụng trước cửa tầng để mọi người trong nhà biết và tránh sử dụng nhầm.

4. Che chắn tủ điện, motor và bảng điều khiển

• Dùng nilon, bạt chống nước hoặc túi chống ẩm để bọc kín khu vực tủ điện và motor nếu chúng nằm gần sàn nhà hoặc tầng mái có thể dột.
• Với các loại thang có phòng máy đặt trên cao, nước lũ thường không ảnh hưởng, nhưng nếu là thang không phòng máy, thì tủ điều khiển đặt ở tầng trệt cần được che chắn kỹ lưỡng.
• Có thể dùng túi hút ẩm hoặc vôi bột khô đặt quanh tủ điện để giảm ẩm trong không khí.

5. Không tự ý tháo dỡ linh kiện hay mở tủ điện

• Sau khi ngắt điện, tuyệt đối không mở tủ điều khiển nếu bạn không phải kỹ thuật viên.
• Nước và hơi ẩm có thể gây rò điện nguy hiểm dù nguồn đã được tắt.
• Hãy chờ đơn vị bảo trì thang máy đến kiểm tra, đo điện trở cách điện và xử lý kỹ thuật an toàn.

6. Xử lý hố pít (khu vực thấp nhất giếng thang)

• Hố pít là nơi dễ bị ngập đầu tiên khi có lũ, vì thường nằm thấp hơn mặt sàn nhà.
• Khi nước rút, bạn cần bơm nước ra ngay lập tức, tránh để ẩm lâu gây gỉ sét ray dẫn hướng, cáp tải và hệ thống thắng cơ.
• Sau khi bơm cạn, lau khô, mở quạt hong gió hoặc dùng máy sấy công nghiệp để làm khô hoàn toàn.
• Không khởi động thang máy ngay sau khi nước rút – phải để kỹ thuật viên kiểm tra trước.

7. Kiểm tra, làm khô toàn bộ hệ thống điện và cơ khí

• Khi nước đã rút, hãy liên hệ đơn vị bảo trì thang máy để họ:
• Kiểm tra toàn bộ dây dẫn, bo mạch, cảm biến.
• Làm khô motor, biến tần, hộp relay bằng khí nóng hoặc máy sấy kỹ thuật.
• Đo cách điện giữa các dây để đảm bảo an toàn.
• Bôi trơn lại các bộ phận cơ khí bị ẩm hoặc gỉ.
• Chỉ khi kỹ thuật viên xác nhận an toàn tuyệt đối, mới được bật nguồn trở lại.

8. Nếu thang bị ngập nặng – tuyệt đối không khởi động lại

• Khi nước đã ngập đến cabin, motor, hoặc tủ điện, thang máy coi như bị ngập nặng.
• Trong trường hợp này, tuyệt đối không bật điện lại, vì có thể gây cháy nổ.
• Cần tháo toàn bộ linh kiện điện tử, sấy khô, kiểm tra từng phần, thậm chí thay mới các bo mạch, cảm biến, dây tín hiệu bị ẩm.
• Đơn vị bảo trì sẽ vệ sinh, kiểm định an toàn trước khi cho vận hành lại.

9. Phòng ngừa cho lần sau

• Nâng cao khu vực tủ điện và motor nếu nhà ở vùng trũng thường xuyên bị ngập.
• Lắp bơm thoát nước tự động cho hố pít – giúp nước không tồn đọng.
• Thiết kế cửa chống nước ở tầng trệt, tránh nước tràn vào giếng thang.
• Lắp hệ thống cảm biến nước (water sensor) ở hố pít – khi có nước rò, hệ thống sẽ tự ngắt điện để đảm bảo an toàn.
• Định kỳ kiểm tra gioăng chống nước, lớp sơn bảo vệ ray và sàn hố pít để giảm nguy cơ ăn mòn.

   Những điều tuyệt đối không làm khi thang máy bị ngập:
• Không vận hành thử thang máy khi chưa được kiểm tra kỹ thuật.

• Không bật điện tủ điều khiển để “xem có hoạt động không”.
• Không để người ở trong cabin khi nước dâng.
• Không lau rửa cabin, bảng điều khiển khi chưa ngắt điện hoàn toàn.

10. Kết luận

Khi nước lũ tràn vào nhà, ưu tiên hàng đầu là an toàn tính mạng và an toàn điện.
Thang máy là thiết bị tinh vi, chỉ cần một chút chủ quan có thể gây hậu quả lớn.
Vì vậy, ngắt điện sớm – bảo vệ tủ điều khiển – không tự vận hành – gọi kỹ thuật viên là bốn bước cơ bản giúp bạn bảo vệ thang máy và hạn chế hư hại tối đa.

Sau khi nước rút, việc bảo dưỡng, kiểm tra kỹ lưỡng là rất cần thiết để thang máy hoạt động ổn định, an toàn như trước.